Antik Çağda Çatalca’da Yerel Yönetim Seçimleri

BEĞENDİM

Milattan önceki zamanında hüküm sürmüş, adı gerçekle söylenceler arasında kaybolmuş imparatorlar devrinde, yedi iklimden gelmiş, ünlü taş ustaları, kâhinler, yıldız bilimciler İstanbul’a yolculukları sırasında Çatalca’daki bir hanın içinde toplanır ve mola verirlerdi.

Kalbur zaman içinde bu yıldız bilimci büyücüler Çatalca’da bulunan bu efsunlu devasa yolcu hanında bir araya gelirlerdi. Yıldız bilimciler Çatalca halkını yer ve gök afetlerinden, barbarlardan, salgın hastalıklardan, yangınlardan korurlardı. Efsunlu ve gizemli bu küçük şehrin üç tepesine üç tılsım kurarlardı. Constantinus(324–337) Hıristiyanların ilk imparatoru tılsımlı şeylere karşı savaş açmıştı. Bölgesinde ne kadar tılsım ile anılan anıt heykel

ve taş yazıt varsa ya kırdırdı ya da üzerlerine kendi heykellerini koydurdu. Antik Çağda bile var olan efsunlu Çatalca’da yüksek üç tepede bulunan üçtaş yazıt tılsımlı idi. Rivayet o dur ki, bu taş yazıtların varlıklarından haberi olmayan Çatalca’lılar hiç bilmeden bu güne kadar korunmuşlardır. Çatalca’nın bilinmeyen ziyaretçileri zamanın birinde Çatalca tepelerinden topladıkları 500 bin taşla bir sütun yapmışlar. Bunun sebebi ise Çatalca’yı depremlerden korusun diye özenle yaptıkları sütunun üzerine bir mıknatıs koymuşlar. Bu sütun zamanın bir dilimi de yıkılınca, Çatalca’da korkunç bir deprem meydana gelmiş ve Çatalca yerle bir olmuş.

Çatalca’da yer alan antik yerleşim Ergiske Trak halkının topraklarında Doriskus yakınlarında bir Yunan kolonisinin adı olup, antik site İnceğiz Köyü (Çatalca) yakınlarında bulunmakta. Erken Bizans döneminde mezhep kavgalarından kaçanların İnceğiz Köyündeki mağaralarda saklandıkları sanılmaktadır.10. Yüzyılda hazırlanan Bizans sözlüğü Suda’da yerleşiminin adının Poseidon’un su perisi Aba’dan oğlunun adına atfen Ergiskus olarak değiştirildiği bilinmektedir. (Öztürk)

İşte bu devirlerde “Ergiske” (Çatalca) antik kentinde yöneten Kent Konseyi yerel seçimler ile belirlenirdi. “Ergiske Kent, Kent Konseyi Senatosuna’’ seçilmek için aranan şartlar çok ağırdı. Ergiske Kent Konseyi Senotosu, Senoto Başkanı, on beş Senatör, dört yazman, iki tüccar ve bir tercüman olmak üzere 22 üyeden meydana geliyordu. Senotör seçilebilmek için Antik şehir sınırları içinde en az 500.000 Ergiske Kent altın sikkesine ve Ergiske Kentinde 10 yapıya sahip olmak, on yıldan beri Ergiske Kentinde ikamet etmek ve kent konusunda bilgi sahibi olmak şartları aranıyordu. Bu özelliklere sahip kişiler Ergiske Kenti komutanı tarafından belirlenip İmparator onayı ile Senotor seçimlerine girmeye hak kazanır ve yapılan demokratik seçimlerden sonra kent anfi tiyatrosuna asılan seçim sonuçlarından sonra Ergiske Kent Senetoru sıfatını kazanıyorlardı. Snetorlar “Haniçe” surları önünde bulunan Ergiske Kent meydanında seçimlerden önce özgürce demokratik seçim propagandalarını yaparlar.

Ergiske Kenti için düşündükleri fikirleri, kente seçilirlerse uygulayacakları projeleri teker teker üşenmeden Ergiske Kenti Halkına anlatırlardı. Anlatmaları yetmez, anlattıklarını kayıt altına meydanda bulunan granit mermer masa üzerine konan deftere yazarlardı. Ergiske

Kenti anlağı olan bu defter altına da şu notu düşerlerdi. “Ergiske Kent Halkına sözümdür. Bu anlattıklarım fikirlerin birini dahi yamaz isem veya yapamaz isem tüm sikkelerimi ve binalarımı burada bırakıp Ergiske Kentini terk edeceğim Buna Ergiske Kent altından akan 40

kutsal akarsu ve bu efsunlu akarsuların tanrısı Melas (Karasu) şahit olsun’’ Bu yüzyıllarca böyle uygulanmıştı fakat zamanın birinde yapılan bir seçim sonrası seçilen bir Senatör sözünü tutmayınca. Ergiske Kenti yer ve gök afetlerinden, barbarlardan, salgın hastalıklardan, yangınlardan, depremlerden başı kurtulmaz olmuş. Ergiske Kenti anlağı Melasin azgın akan sularına Ergiske Kent Konseyi’nin aldığı bir kararla 7-8- Eylül gecesi senatörler tarafından atılmış. Rivayet olunur ki; Ergiske Kenti anlağının Melas’in azgın akan sularına atıldığı günden beri; Melas’ın adı Karasu olmuş. Bilinmez, Belki de; Ergiske Kenti (Çatalca) altından akarak Karasuya dökülen 40 efsunlu ve gizemli yeraltı su kaynağı intikam alırcasına, coşarak taşarak, 7-8- Eylül gecesi kente sel felaketi yaşatmaları belki de bu efsun ve gizemin devam ettiğini göstermektedir. Osmanlı şehirlerinde yerel hizmetlerdeki yetki ve fonksiyonların birden fazla otoriteye ve kurum arasında paylaşıldığı bir yapı vardır. Bu paylaşmanın tarafların kadı, muhtesip, subaşı, mimarbaşı, imam vb görevleri ile vakıf, lonca, cemaat örgütlenmeleri ve mahalle yönetimleri gibi sivil organizasyonlardan oluşturuyordu. Şehirlerdeki temel yöneticilerden biri olan kadı, yargı fonksiyonları yanında mülki ve beledi alanda da önemli yetkilere sahipti. İstanbul’daki yerel hizmetler alanında yaşanan problemlere çözüm getirmek amacıyla 16-Ağustos-1855 tarihinde İntisap Nezaretini kaldırılarak “Şehremaneti’’ adıyla bir kurum oluşturuldu. Meclis-i Ali-i Tanzimat az batısında, oluşturulan kurumun şehir halkı için gerekli eşya ve yiyecek maddelerinin temini, pazar yeri ve mahallerin temizlik ve düzeninin sağlanması fiyatların kontrolü gibi temel konularda sorumlu olacağı belirtiliyordu. Şehremaneti, Şehremini ve Şehir Meclisi adında iki organa sahip olarak kuruldu. İstanbul’un yerel hizmetler alanında yaşadığı problemler ve çözümü yönündeki girişimlerin oluşturduğu ortamda Osmanlı Belediyesi kavramı da şekilleniyordu… (İlber Ortaylı-Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı –Ankara-Turhan-1994 ss26-29) 2-(Ahmet Lütfi Efendi Tarihi-s)

16 Ağustos 1855 tarihli Takvim-i Vekayi de yayımlanan resmî tebliğe göre, “Dersaadet ve Bilad-ı Selase” de (Eyüp ve Çekmeceler ile Çatalca ve Silivri) şehremaneti unvanıyla bir memuriyet-i cedide yapılması ve icap edenlerden mürekkep bir şehir meclisi kurulması” öngörülüyor. Aynı zamanda o güne kadar şehir hizmetlerini yürütmekte olan İhtisap Nezareti lağvediliyordu. Şehremaneti Nizamnamesi, İstanbul halkının temel ihtiyaç maddelerini sağlamak; narhı düzenlemek; yol ve kaldırımları yapmak; kentin temizlik işlerine bakmak; çarşı ve pazarları denetlemek ve önceden İhtisab Nezareti tarafından toplanan devlet vergi ve resimlerini hazine adına toplamak görevlerini şehremanetine veriyordu. Şehremaneti şehremini (başkan), şehir meclisi ve komisyondan oluşuyordu. Şehremini, İstanbul’da oturan her sınıf Osmanlı’dan temayüz etmiş esnaftan oluşan 12 kişilik şehir meclisine başkanlık yapıyordu. Padişah tarafından göreve atanan şehremini, aynı zamanda Meclis-i Vâlâ’nın da doğal üyesi vasfına sahipti. Devlet Arşivi, Tarih: 04.06.1862.

Teşkil, fesih, belediye; Dersaadet Belediye Kanunu, Beykoz, Adalar, Makriköy (Bakırköy), Ömerli, Küçükçekmece, Kemerburgaz, Fener, Şile, Kartal, Gebze, İzmit, Çatalca H-24-09- 1326

Bir dahaki sayıda 1926- Çatalca Belediyesi Hizmet Dairesi kurulması ve Çatalca’da 1930 seçimleri ilk seçimle görev başına gelen Çatalca Belediyesi Hizmet Dairesi Reisi seçimleri.

Çatalca Belediyesi Neden Davet Edilmedi

Silivri’de bulunan gayrimüslim mahallesinin milattan önceye dayandığı bilinmekte… Geçtiğimiz günlerde Silivri’de bulunan bir zamanlar gayrimüslimlerin yaşadığı bu mahallede, bir etkinlik düzenlendi. Çatalca Sancağı–Silivri’de doğan, ömrünü dünyanın her dört bir yanına giderek kardeşlik, barış götürmeye adamış, Ortodoksların Mukaddes büyüğü Aziz Nektarius (NEKTARİOS) anısına dini ayinler yapıldı. Etkinliğe İstanbul Rum Ortodoks Patriği 1. Bartholomeos’un önderliğimde yapılan Silivri ziyaretleri yanında, Silivri Metropoliti Maksimos(?) ve Yunanistan’dan gelen Ortodoks mübadiller ve İstanbul’dan gelen konuklar yapılan etkinliğe renk kattılar. Silivri’ye gelen konuklara kente yakışır bir şekilde misafirperverlik gösteren Silivrililer önemli bir gerçeği bence; göz ardı ettiler. Bu gerçekte şuydu; Silivri gayrimüslim mahallesinde bulunan Rum kilise ve okullarının bir zamanlar Çatalca Sancağında bulunan Çatalca Metropolitliğine bağlı olması idi. Bu mahallenin temizliğini bile Çatalca Belediyesi Hizmet Dairesi tarafından Çatalca Sancağından toplana vergilerle yapılmaktaydı. Silivri kazası Bigados köyü ahalisinden Piko oğlu Kostandi’nin tarlasını Rum kabristanı olmak üzere yasal gerekli muamelenin yapılması Çatalca vilayet binasında ve Rum kabristanı temizliği de Rum cemaati birlikte Çatalca Belediyesi Hizmet Dairesi tarafından yapılmakta idi. Silivri Kaymakamlığı merkezinin Çatalca kazasına tahvili… 19/L /1275 (Hicrî)

Silivri kazası Bigados köyü ahalisinden Piko oğlu Kostandi’nin tarlasını Rum kabristanı olmak üzere verdiğinden gerekli Çatalca vilayetinde muamelenin yapılması. (1330/Ca-08) 10-05-1330 Bu nedenle, Çatalca Belediye Hizmet Dairesi Reisi Cem Kara’nın o etkinliğe davet edilmemesi Çatalca Sancağına vergi ödemiş olan dedelerimizin kemiklerini sızlatmıştır. Çatalca Belediye Başkanın o etkinliğe davet edilmemesi bizleri üzmüş, yüreğimizi yaralamıştır. Silivri kazasına bağlı Bigados karyesinde kısmen yanan Rum inas mektebinin tekrar inşasına ruhsat yine Çatalca Vilayeti yetkili kamu biriminden verilmiştir. 03/Za/1329

Kaza-i Erbaa (Çatalca) dahilinde Bigados Kariyesi’ndeki arsasına kızlar için bir mektep inşasına ruhsat verilmesi de yine Çatalca Vilayeti tarafından verilmiştir. H-00-00-1273

Silivri Gayrimüslim mahallesinde bir zamanlar bulunan Rum ve gayrimüslim cemaatleri (Ermeni, Musevi, Bulgar) gayrimüslim okul ve kiliselerinin krokileri, ruhsatları, tarihçeleri, bilgileri ve belgeleri arşivimde mevcuttur. Silivri’de Metropolit hanenin bahçesinde Rum mektebi inşası 10/L /1330 (Hicrî) Silivri’de Ermeni Zükur ve İnas Mektebi’nin inşası 1325… Hicri

Silivri’ye gelmekte olan Rum Muhacirler ile bunların Patrikane ile ilgilerine dair.(Çatalca ) 1330(Hicri) Silivri Rum Metropolitliği’nin, Bigados karyesi Rum İnas Mektebi’nin muallim maaşıyla masarıfat-ı sairesinin tesviyesi için bir piyango tertibine izin verilmesi talebi yine Çatalca Vilayeti yetkili birimlerinden izin alınarak tertip edilmiştir. 1325(Hicri)

1315 (Hicri) yılında deprem den zara gören Rum okulu ve kilisesi tamirini de. Silivri de yapılan Meryemana şenliklerinde kurulan panayırların temizliğine de, Silivri Çatalca, Silivri Büyükçekmece yol-köprü bakım onarımlarını da, Silivri kaldırımları yol onarım bakım ve aydınlatmasına da Çatalca Belediyesi Hizmet Dairesi katkı sunmuştur. Polydoros Papachristodoulou Tsakili. (Çatalca Sancağı- Çakıl) doğumlu bir araştırmacıdır. Çatalca-Büyükçekmece-Silivri bölgesinde birçok köyde onun çalışmaları bilinir ve önemsenirdi, Silivri Folkloruna büyük katkılar sunmuştur. Bu güzel ve anlamlı dostluk kültürel etkinliği düzenleyenlerin bilgisine sunulur.

Oktay Güldüren

www.birzamanlarcatalca.com